آزمایش چربی خون (Lipid Panel) چیه؟
آزمایش چربی خون، که بهش پنل لیپیدی هم می‌گن، یک آزمایش خون ساده است که میزان چهار نوع چربی مهم رو در خون شما اندازه‌گیری می‌کنه. این چهار مورد عبارتند از:
- کلسترول کل (Total Cholesterol): مجموع تمام کلسترول‌های موجود در خون شما.
- کلسترول HDL (خوب): لیپوپروتئین با چگالی بالا. این نوع کلسترول به تمیز کردن رگ‌ها از کلسترول بد کمک می‌کنه.
- کلسترول LDL (بد): لیپوپروتئین با چگالی کم. این نوع کلسترول می‌تونه در رگ‌ها رسوب کنه و باعث انسداد بشه.
- تری‌گلیسیرید: نوعی چربی که بدن از کالری‌های اضافی می‌سازه و برای انرژی ذخیره می‌کنه.
این آزمایش معمولاً باید به صورت ناشتا (۹ تا ۱۲ ساعت) انجام بشه تا نتایج دقیق‌تری، به خصوص برای تری‌گلیسیرید، به دست بیاد.
تفسیر هر عدد به زبان ساده (بر اساس NIH)
درک اینکه هر عدد در چه محدوده‌ای باید باشه، کلید مدیریت سلامتی قلبتونه.
۱. کلسترول کل
| دسته‌بندی | محدوده (mg/dL) |
|---|---|
| مطلوب | کمتر از ۲۰۰ |
| مرزی (بالا) | ۲۰۰ - ۲۳۹ |
| بالا | ۲۴۰ و بالاتر |
۲. کلسترول خوب (HDL) - هرچه بالاتر، بهتر!
| جنسیت | دسته‌بندی | محدوده (mg/dL) |
|---|---|---|
| مردان | پایین (پرخطر) | کمتر از ۴۰ |
| زنان | پایین (پرخطر) | کمتر از ۵۰ |
| عمومی | مطلوب (محافظ) | ۶۰ و بالاتر |
۳. کلسترول بد (LDL) - هرچه پایین‌تر، بهتر!
| دسته‌بندی | محدوده (mg/dL) |
|---|---|
| مطلوب | کمتر از ۱۰۰ |
| نزدیک به مطلوب | ۱۰۰ - ۱۲۹ |
| مرزی (بالا) | ۱۳۰ - ۱۵۹ |
| بالا | ۱۶۰ - ۱۸۹ |
| بسیار بالا | ۱۹۰ و بالاتر |
۴. تری‌گلیسیرید
| دسته‌بندی | محدوده (mg/dL) |
|---|---|
| مطلوب | کمتر از ۱۵۰ |
| مرزی (بالا) | ۱۵۰ - ۱۹۹ |
| بالا | ۲۰۰ - ۴۹۹ |
| بسیار بالا | ۵۰۰ و بالاتر |
چطور چربی خونم رو بهتر کنم؟
اگر یک یا چند عدد از نتایج شما در محدوده پرخطر قرار داره، نگران نباشید. تغییرات سبک زندگی می‌تونه تاثیر شگفت‌انگیزی روی بهبود این اعداد داشته باشه:
- تغذیه سالم برای قلب: مصرف چربی‌های اشباع و ترانس (موجود در فست‌فود، شیرینی‌جات، روغن‌های جامد) رو کم کنید و به جاش از چربی‌های غیراشباع (موجود در زیتون، آووکادو، آجیل، ماهی) استفاده کنید.
- مصرف فیبر رو بالا ببرید: فیبر محلول (موجود در جو دوسر، حبوبات، سیب) می‌تونه به کاهش کلسترول LDL کمک کنه.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی، به خصوص ورزش‌های هوازی، می‌تونه به طور همزمان HDL (خوب) رو بالا ببره و LDL و تری‌گلیسیرید رو پایین بیاره.
- کاهش وزن: حتی ۵ تا ۱۰ درصد کاهش وزن هم می‌تونه تاثیر زیادی روی بهبود اعداد چربی خون شما داشته باشه.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن HDL (خوب) رو به شدت پایین میاره.
توصیه مهم: این ابزار جایگزین نظر پزشک نیست. حتماً نتایج آزمایش خود را با پزشک در میان بگذارید تا بهترین برنامه درمانی و مدیریتی برای شما تنظیم شود.